"Elektryka prąd nie tyka" - to jakże popularne polskie przysłowie może okazać się zachętą do pogłębionej refleksji nad ciekawą problematyką wspomnianego zawodu i poszukiwania odpowiedzi na pytanie: dlaczego słowa te miałyby znaleźć zastosowanie w praktyce? To z kolei prowadzi nas do rozbiórki na czynniki pierwsze specyfiki i wymogów pracy fachowców. Warto w tym miejscu zastanowić się nad tym, jakie kryteria muszą zostać spełnione, aby aspirujący na stanowisko praktykant lub student mógł zostać elektrykiem i wykonywać swoje zadania nie tylko sprawnie, ale przede wszystkim z uwzględnieniem zasad BHP.
Musimy pamiętać, że do jego zadań należy nie tylko sam montaż, podłączenie do sieci i wykonanie właściwych instalacji od podstaw, ale również:
- Szczegółowy projekt dostosowany do konstrukcji obiektu budowlanego wraz z dokumentacją techniczną,
- Konserwacja i regularne przeglądy techniczne, pozwalające odpowiednio wcześnie zdiagnozować ewentualne usterki lub awarie i dokonać wymaganych napraw,
- Kontrola poprawności pracy urządzeń w procesie produkcji np. pod kątem poboru mocy,
- Weryfikacja zgodności instalacji z przyjętymi standardami bezpieczeństwa,
- Sprawowanie nadzoru nad wykonywanym projektem,
- Dbałość o jakość dostarczanego do gospodarstw domowych prądu.
Wszystko to wymaga niemałej wiedzy i doświadczenia. Każdy młody adept elektrotechniki powinien być o tych obowiązkach na wstępie poinformowany i właściwie instruowany przez cały proces edukacyjny. Na każdym kroku należy przypominać o tym, jak nieodpowiedzialne i niebezpieczne potrafi być bagatelizowanie zabójczej siły energii elektrycznej o dużym napięciu. Od z pozoru prostych czynności zależeć może nie tylko sprawność funkcjonowania domowych lub biurowych urządzeń, ale również (a może przede wszystkim) ludzkie życie, dlatego nie ma tutaj miejsca na błędy ani tym bardziej zabawę. Elektryk powinien mieć bardzo dobry wzrok, słuch, prawidłową szybkość reakcji, umiejętność myślenia analitycznego, podzielność uwagi i optymalną spostrzegawczość. Między innymi dlatego należy przykładać ogromną wagę do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez dodatkowe godziny praktyki i szkolenia. Praca ta jednak ma niejedno oblicze, bywa bardzo różnorodna, dlatego zupełnie inne uprawnienia i specjalizacje musi zdobyć elektryk budowlany, a jeszcze inne osoba pracująca przy instalacjach maszyn produkcyjnych w obiektach fabrycznych. Obowiązki będą się także różnić w zależności od wykształcenia, zasad obowiązujących w danym zakładzie i doświadczenia pracy (staż).
W tym fachu zdecydowanie powinny odnaleźć się osoby przejawiające pasję techniczną, lubujące się w przedmiotach ścisłych, cechujące się wyobraźnią przestrzenną, odpowiedzialnym zachowaniem i niemałą odwagą. Nie mniej ważna będzie w tym przypadku wiedza z zakresu podstawowej fizyki, obejmująca zagadnienia związane z prądem, tj pojęciami i zależnościami zachodzącymi pomiędzy takimi właściwościami jak:
- Rezystancją przewodnika ("R" opornością czynną, mierzoną w omach, oznaczanych symbolem omegi "Ω" od nazwiska XIX-wiecznego, niemieckiego fizyka i matematyka, Georga Simona Ohma) w obwodach prądu stałego,
- Impedancją (zależnością pomiędzy natężeniem i napięciem, oznaczaną symbolem "Z") w obwodach prądu zmiennego,
- Indukcyjnością (oznaczaną symbolem "L", mierzoną w jednostkach Henr "H" od nazwiska XIX-wiecznego, amerykańskiego fizyka, Josepha Henry'ego),
- Napięciem (mierzonym w woltach, oznaczanych symbolem "V" od nazwiska XVIII-wiecznego włoskiego fizyka, Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volty),
- Natężeniem (mierzonym w amperach, oznaczanych symbolem "A" od nazwiska XVIII i XIX-wiecznego, francuskiego fizyka i matematyka, André Marie Ampère'a),
- Ładunkiem (przenoszonym w czasie jednej sekundy, mierzonym w Kulombach, oznaczanych symbolem "C" od nazwiska XVIII-wiecznego, francuskiego fizyka, Charles'a Coulomba),
- Pojemnością przewodnika (mierzoną w Faradach "F" od nazwiska XIX-wiecznego, angielskiego fizyka i chemika, Michaela Faradaya).
- Mocą (praca energii, wykonywana w danej jednostce czasu, oznaczana symbolem "P", mierzona w Watach "W" od nazwiska XVIII-wiecznego, szkockiego inżyniera i wynalazcy, Jamesa Watta),
- I wieloma innymi.
W związku z powyższym niezbędne jest posiadanie kierunkowego wykształcenia na poziomie średnim (technik) lub wyższym (ukończone studia inżynierskie albo magisterskie), które można zyskać w placówkach od poziomu szkoły zawodowej przez technikum profilowane aż po uczelnię wyższą np. politechnikę. Można w tym celu także skorzystać z dróg "na skróty" poprzez ukończenie specjalistycznych kursów zawodowych, organizowanych przez konkretne instytucje lub do egzaminów państwowych przeprowadzanych przez ośrodki egzaminacyjne SEP (Stowarzyszenie Elektryków Polskich) lub SIMP (Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich). Na kierunkowych zajęciach studenci zyskują nie tylko wiedzę teoretyczną na podstawie różnych danych i właściwości fizycznych, ale przede wszystkim uczestniczą w zajęciach praktycznych z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi i możliwością zapoznania się z obowiązkową aparaturą pomiarową. Są także zobowiązani do zaliczenia praktyk, w których trakcie muszą wykazać się nabytymi umiejętnościami podczas rzeczywistego montażu lub eksploatacji maszyn.